BÖBREK HASTALIKLARI HAKKINDA KISA BİLGİLER

 

§         Mol - Milimol: Bir maddenin gram olarak molekül ağırlığına eşit miktarıdır. Miligram olarak molekül ağırlığı ise milimol’dür.

§         Mol ve milimol, verilen volümde partikül sayılarını belirtmektedir. Partiküllerin taşıdıkları elektrik yükü ve osmotik olarak aktif iyonların sayısı hakkında doğrudan bilgi vermemektedir.

 

Mol - Milimol

 

MOL= Atom ağırlığı (gm) + Atom ağırlığı (gm)

(gm)                 (Madde 1)                   (Madde 2)

 

Milimol = Atom ağırlığı (mg) + Atom ağırlığı (mg)

(mg)                      (Madde 1)                  (Madde 2)

Örnek: NaCl

1 Mol = 23+35.5 = 58.5 gm

1mMol = 23+35.5 = 58.5 mgm

 

§         Ekivalan (Eq) - miliEkivalan (mEq): Bir iyonun bir ekivalanı gram olarak atom ağırlığının değerliğine bölünmesidir. Miligram olarak atom ağırlığının değerliğine bölünmesi miliekivalandır.

§         Verilen bir çözeltide bulunan katyonların miliekivalan sayısı, anyonların miliekivalan sayısına eşittir.

 

Ekivalan (Eq) - MiliEkivalan (mEq)

 

                                         Atom ağırlığı

Eq veya mEq =

                                  Değerliği (+,++,-,--,.. vs)

                                        

Örnek:  Na+= 23/1 = 23 Eq veya mEq

 

 

Osmol - miliOsmol (mOsm): Osmotik olarak aktif partikül ve iyon sayısını gösterir.

 

 

Örnek: %0.9 NaCl çözeltisinin osmolitesi;

9 gm=9000 mg/L NaCl,

23+35.5=58.5 NaCl mol ağırlığı,

9000/58.5=154 mEq Na,

9000/58.5=154 mEq Cl,

154+154= 308 mOsm

 

 

 

Loop diüretiklerinin tepe dozları

 

İlaç

Durum

Furosemid (mg)

Bumetadine (mg)

Torsemid (mg)

 

İV

PO

İV

PO

İV

PO

Böbrek yetmezliği:

 

   GFR 20-50 ml/dk

80

80-160

2-3

2-3

50

50

   GFR<20 ml/dk

200

240

8-10

8-10

100

100

   Ciddi akut böbrek yetmezliği

500

NA

 

12

NA

 

Nefrotik sendrom + normal GFR

120

240

3

3

50

50

Siroz + GFR

40-80

80-160

1

1

10-20

10-20

Konjestif kalp yetmezliği +

Normal GFR

40-80

160-240

2-3

2-3

20-50

50

GFR: Glomerüler filtrasyon hızı

Not: Tepe dozu fraksiyonel sodyum atılımında maksimal artışı doğuran dozu tanımlamaktadır. Daha yüksek dozlar maksimal hızı arttırmadan natriürez süresini uzatarak günlük net natriürezi arttırabilir.

 

Hipokalemi ve hiperkalemide laboratuar bulguları

 

Hipokalemi

Hiperkalemi

Normal

Gl kayıplar

Pr. Ald.

Eksojen

HPA

(9a FLKÖncesi)

HPA

(9a FLK Sonrası)

Spot idrar K(mEq/L)

60

<20

>20

>30

<20

>40

24 saatlik idrar K (mEq/L)

90

<30

>30

>40

<30

>50

TTPG

6-12

<2

>10

>10

<3

>7

Kısaltmalar: Gl: gastrointestinal, Pr. Ald..: Primer aldosteronizm, HPA: hipoaldosteronizm, FLK: Fludrokortizon, TTPG: Transtübüler potasyum gradyenti

 

Oral kalsiyum preparatları

Preparat

Formülasyon

Elemental kalsiyum/tablet

Kalsiyum karbonat

Tums-500 mg

200 mg

 

Rolaids-550 mg

220 mg

Os-cal -1,250 mg

500 mg

Kalsiyum sitrat

Citracal- 950 mg

200 mg

Kalsiyum laktat

650 mg

85 mg

Kalsiyum glukonat

1000 mg

90 mg

 

 

AKUT BÖBREK YETMEZLİĞİNİN İDRAR BULGULARINA GÖRE AYRIMI

 

Prerenal

Renal

İdrar Na (mEq/lt)

<20

>40

İdrar Osmolaritesi (mOsm/kgH2O)

>500

<350

İdrar                 Üre nitrojen

Plazma

>8

<3

İdrar kreatinin/ Plazma kreatinin

>40

<20

Renal yetmezlik İndeksi=

İdrar Na______________________

İdrar kreatinini /Plazma kreatinini

<1

>1

Fraksiyonel Na ekskresyonu=

İdrar Na /Plazma Na

İdrar kreatinini/  Plazma kreatinini

<1

>1

İdrar sedimenti bulguları:

Önemli bulgu yok

Hücresel elemanlar ve silendirler

Proteinüri olabilir

 

 

Nefrotik Sendrom Nedenleri:

 

1)      Glomerulonefritler (%80):

a)      Minimal lezyonlu glomerulonefrit

b)      Membranöz glomerulonefrit

c)      Proliferatif glomerulonefrit

 

2)      Metabolik hastalıklar:

a)      Diyabetes mellitus

b)      Amiloidozis

c)      Multiple myelom

 

3)      Sistemik hastalıklar:

a)      Kollagen doku hastalıkları

b)      Malign hastalıklar (hodgkin, bronş Ca., lenfositik lösemiler vs.)

 

4)      Sirkulatuar hastalıklar:

a)      Vena renalis trombozu

b)      Konjestif kalp yetmezliği

c)      Konstrüktif perikardit

d)      Orak hücreli anemi

e)      Preeklampsi

 

5)      Enfeksiyonlar:

a)      Sifiliz

b)      Malarya

c)      Lepra

 

6)      Nefrotoksinler ve alerjenler:

a)      Civalı maddeler

b)      Altın, Bizmut

c)      Trimetadion

d)      Polenler, serum ve antijen vs.

 

7)      Konjenital nedenler:

a)      Konjenital sifiliz

b)      Maternal tbc.

8)      Diğer nedenler

 

Hiperaldosteronizm nedenleri:

 

1-     Primer conn sendromu

2-     Sekonder

a-      Hipoproteinemi

b-     Konjestif kalp yetersizliği

c-      Renal vasküler bozukluk

 

Hiperürisemi nedenleri:

1)      Pürin sentezinin artması

a)      Esansiyel hiperürisemi

b)      Primer Gut

 

2)      Nükleik asit metabolizmasının artması

a)      Myeloproliferatif bozukluklar ve retikülozlar

b)      Sitotoksik tedaviden sonra

c)      Kronik hemoliz

 

3)      Böbrek klirensi (temizleme) noksanlığı

a)      İlaçlar (diüretikler, salisilatlar (ufak dozları)

b)      Kronik böbrek yetmezliği

c)      Preeklampsi

d)      Hipertansiyon

 

4)      Kalsiyumun etkisiyle renal klirensin noksanlığı

a)      Hiperparatiroidi

b)      İdiopatk hiperkalsiüri

 

5)      Çeşitli Sebepler

a)      Açlık

b)      Ketoasidozis

c)      Akut, fazla alkol alımı

Hipoalbuminemi Sebepleri:

 

1)      Nefrotik Sendrom

2)      Kanamalardan sonra

3)      Şiddetli yanıklardan sonra

4)      Şiddetli enfeksiyonlar

5)      Kronik hepatit ve Siroz

6)      Malabsorbsiyon

7)      Malnutrisyon

8)      Analbuminemia

 

Gamma Globulinleri Artıran Sebepler:

1)      Diffüz yükselme

a)      Siroz

b)      Romatoid artrit

c)      Kronik enfeksiyonlar

d)      SLE

e)      Sarkoidozis

2)      Lokalize yükselme

a)      Myeloma

b)      Makroglobulinemia

c)      Benign paraproiteinemi

 

 

Metabolik Kemik Hastalıklarının Biyokimyası

 

 

Kemik Bozukluğu

      _

Ca

       _

PO4

 

Alkali Fosfataz

 

Renal Fonksiyon

 

İdrar Ca++

Osteoporoz

N

N

N

N

 

N

Osteomalazi

N,

N,

N

 

Hiperparatiroidi:

       - Primer

N,

N

 

         - Sekonder

N,

N,

 

N: Normal

 

 

 

 

 

 

Hiperlipidemi nedenleri:

 

1)      Diyet

2)      Diyabet

3)      Nefrotik sendrom

4)      Miksödem

5)      Gebelik

6)      Pankreatit

7)      Karaciğer hastalığı

8)      Tirotoksikoz

9)      Myeloma

10)   Gut

 

 

Diüretik İlaçların Fizyolojik Sınıflaması

Ozmotik diüretikler

Proksimal Diüretikler

    Karbonik anhidraz inhibitörleri

         Asetazolamide

Loop diüretikler (maksimal FENa=%9)

    Na K-2Cl inhibitörleri

          Furosemid

          Bumetaine

           Torsemid

          Ethacrynic asit

Distal kıvrımlı tübül diüretikleri (maksimal FENa=%9)

    Na-Cl inhibitörleri

           Cholorothiazide

           Hydrocholorothiazide

           Metalazone

           Cholorthalidone

           Indapamid*

           Birçok diğerleri

Toplayıcı kanal diüretikleri (maksimal FENa=%9)

    Na kanal blokerleri

            Amiloride

            Triamterene

    Aldosterone antagonistleri

             Spironolactane

 

FENa: Fraksiyonel sodyum salınımı

*Indapamide başka etkileri de olabilir

 

Kaynaklar:

 

1.      Nefroloji El Kitabı, 5. Baskı, Editör: Robert W. Schrier, Çeviri Editörü: Gültekin Süleymanlar, Güneş Kitabevi, Ankara, 2000, Sayfalar, 8, 9, 21, 45, 70, 75.

 

2.      Böbrek Hastalıkları Tedavisinde Kısa Bilgiler, San, A Sayfa: 1-15, II. Baskı, Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Kronik Böbrek Hastalıkları Tedavi Vakfı, Vakıf Yayın No: 8, 1987, Erzurum.

 

3.  http://tip.erciyes.edu.tr/Ders_Notlari/Cerrahi_Tip/Genel_Cerrahi/Engin_Ok/S%C4%B1v%C4%B1-Elektrolit.ppt#263,6,Slayt 6

 

4. Robert Schrier, Atlas of Diseases of the Kidney, 2008